Bazyliszek -  to mityczne stworzenie, które jest nam doskonale znane z różnych legend i opowiadań. Za jego twórcę uważa się Herpo Głupca. Rodzi się z kogucich jaj wysiadywanych przez ropuchy. Często nazywany Królem Wężów, potrafi zabić wszystko co się rusza jednym spojrzeniem. Stworzenia te zazwyczaj żyją wiele tysięcy lat. Mają zieloną barwę skóry, ogromne, żółte oczy i wielkie kły, na których znajduje się jedna z najsilniejszych substancji toksycznych - jad. W powieści o Harrym Potterze dowiadujemy się, że antidotum na tą truciznę są łzy feniksa. Bazyliszek potrafi osiągać ponad piętnaście metrów długości. Jego przysmakiem są różne ssaki i gady. Pająki uciekają przed nim w popłochu, a śmiertelne jest dla niego pianie koguta. Problem z bazyliszkiem jest taki, że słucha on tyko osób, które mówią w języku wężów. Jak wiemy jest ich mało, a gdy ją się trafią, to są po stronie zła.

Gdy nie spojrzymy mu prosto w oczy, tylko przez rzecz odbijającą jego wzrok, np. lustro, czy kałużę wody, zostaniemy spetryfikowani*. Wtedy jedynym dla nas ratunkiem jest wyciąg z mandragory**.

W 1992 roku w Hogwarcie bazyliszek nieźle namieszał, spetryfikowani zostali:

- Hermiona Granger: ujrzała wzrok bazyliszka w lusterku,

- Prawie Bezgłowy Nick: jest duchem, więc logiczne jest, iż nie mógł umrzeć ponownie,

- Colin Creevey: chciał uwiecznić bazyliszka na zdjęciu,

- Pani Norris (kotka woźnego Hogwartu): niefortunnie spojrzała w kałużę, którą upodobał sobie również stwór,

- Penelopa Clearwater: dzięki radzie Hermiony zawsze chodziła z lusterkiem w ręku,

- Justyn Finch-Fletchey: zobaczył bazyliszka przez jednego z duchów zamku.

Colin zobaczył go w wizjerze swojego aparatu [...] Justyn musiał zobaczyć bazyliszka przez Prawie Bezgłowego Nicka! Nick przyjął najgorsze uderzenie morderczego spojrzenia, ale nie mógł umrzeć po raz drugi...A przy Hermionie i tej Krukonce znaleziono lusterko. Hermiona dopiero co odkryła, że ten potwór to bazyliszek. Założę się, o co chcesz że ostrzegła pierwszą osobę, którą spotkała, żeby zanim minie róg korytarza, obejrzała dalszą drogę w lusterku [...] Pani Norris zobaczyła tylko odbicie w kałuż. [cytat, Harry Potter i Komnata Tajemnic, rozdział: ,,Komnata Tajemnic"]

Jedyną śmiertelną ofiarą, którą znamy z książki jest Jęcząca Marta. Zabójczy wzrok potwora dosięgnął ją w 1943 roku, w łazience na drugim piętrze, kiedy płakała, bo uczniowie wyśmiewali się z niej. Wróciła do czarodziejskiego świata pod postacią ducha i od tej pory możemy ją spotkać, jak utrudnia życie dziewczynom, które chcą skorzystać z toalety. Ale musimy pamiętać, że to od niej Harry otrzymał wiele cennych informacji.

Bazyliszek atakował głównie osoby pochodzące z rodzin mugolskich. Nie był to przypadek - wężousty Tom Riddle, a wtedy już Lord Voldemort, dał mu za zadanie zabicie wszystkich mugolaków.

Bazyliszek nie znalazł się w zamku przez przypadek.
Po wielkiej kłótni czterech założycieli Hogwartu - podzieliły ich poglądy co do tego jakich uczniów chcą uczyć(Slytherin chciał oczywiście tych z czystą krwią) - Salazar postanowił opuścić zamek. Ale zanim to zrobił wybudował Komnatę Tajemnic, w której umieścił 'czyhające zło'. Od tego czasu prawowity dziedzic Slytherina miał otwierać komnatę i oczyszczać szkołę ze 'zdrajców czystej krwi'. W 1943 pojawił się w Hogwarcie chłopiec o imieniu Tom Riddle, nie miał rodziców, dzieciństwo spędził w domu dziecka. Odkrył w sobie niesamowite zdolności w dziedzinie czarnej magii i ogromną ambicję. Przestudiował historię szkoły i odkrył, iż jest prawowitym dziedzicem. Otworzył po raz pierwszy w historii Komnatę i uwolnił czekającego bazyliszka, nad którym miał władzę. W Hogwarcie rozpoczęły się ataki, wielu uczniów zostało spetryfikowanych, szkole groziło zamknięcie. Wtedy Tom przestraszył się i postanowił opanować sytuację, ponieważ nie miał zamiaru wracać do sierocińca. Oskarżył o to wszystko Rubeusa Hagrida, który był znany ze swojej miłości do wszelkiego rodzaju niebezpiecznych stworzeń. Ataki ustały, a Hogwart musiał poczekać do 1993 roku, by po raz kolejny zostać poddany takiej próbie. Na szczęście wtedy nikt nie ucierpiał, bo dwójka uczniów - Harry i Ron - podjęli odpowiednie kroki. Weszli do Komnaty i pokonali bazyliszka, tym samym uwolnili szkołę już na zawsze od zła Slytherina.

____________________________________________
* Petryfikacja: zesztywnienie ciała stworzenia/człowieka.
** Mandragory: roślina lecznicza. Wytwarza się z niej eliksir, który 'budzi ze snu' spetryfikowanych. Jej krzyk jest śmiercionośny dla ludzi.